BITAGAP: Bibliografia de Textos Antigos Galegos e Portugueses

Unha procura en Obra fornécenos unha lista de rexistros que conteñen os termos incluídos na procura. Prema na obra que lle interesa e obterá unha lista dos seus testemuños presentados en orde cronolóxica. Cada un dos testemuños está vinculado co manuscrito ou coa edición impresa que o contén.

Unha procura en MsEd fornécenos unha lista de rexistros que conteñen os termos incluídos na procura. Prema no manuscrito ou na edición impresa que lle interesa e accederá a unha descrición externa do exemplar, seguida dunha descrición do seu contido, coas diversas obras que transmite o exemplar ordenadas segundo a súa aparición en el volumen.

A base de datos da Bibliografía de Textos Antigos Galegos e Portugueses consta dun catálogo unificado de todos os textos orixinariamente compostos en galego-portugués, portugués e galego ou traducidos a estes idiomas durante o período medieval.

Un Proxecto patrocinado por

The Bancroft Library, University of California, Berkeley

Centro de Linguística, Universidade de Lisboa

Centro de Estudos Históricos, Universidade Nova de Lisboa

---

Compiladores
Sitios coordinados con BITAGAP
Os colaboradores da BITAGAP
Finalidade e contido
Uso xeral da base de datos
Sobre o Acordo Ortográfico de 1990 e a BITAGAP
Para citar a BITAGAP e os seus datos
Historia do proxecto
Agradecementos

---

Compiladores (1988 - ):

Arthur L-F. Askins, University of California, Berkeley (Senior Advisor)
Martha E. Schaffer, Universidade de San Francisco (Director)
Cristina Sobral, Faculdade de Letras, Universidade de Lisboa (Executive Committee)
Pedro Pinto, Centro de Estudos Históricos, Universidade Nova de Lisboa (Executive Committee)
Filipe Alves Moreira, Universidade Aberta (Executive Committee)
Maria de Lurdes Rosa, Departamento de História, Faculdade de Ciências Sociais e Humanas, Universidade Nova de Lisboa
Ricardo Pichel Gotérrez, Universidad de Alcalá
Diana Fontão, Universidad de Salamanca (Technical Advisor to Executive Committee)
Harvey L. Sharrer (†), University of California, Santa Barbara
Aida Fernanda Dias (†), Universidade de Coimbra

En asociación con (2008 - ):

Mariña Arbor Aldea, Facultade de Filoloxía, Universidade de Santiago de Compostela

Sitios coordinados con BITAGAP:

BITAGAP coopera e coordina con varios sitios con finalidade e contido relevante. Onde é posible, unha busca en BITAGAP ofrece ligazóns a estes sitios. BITAGAP anticipa a coordinación con máis sitios, ademais dos indicados:

Clima - Corpus Legislativo da Idade Média Anotado
Dir. José Domingues. Porto: Universidade Lusíada.

ius lusitaniae - Fontes Históricas de Direito Português
Dir. Pedro Cardim. Lisboa: Universidade Nova de Lisboa.

The Oxford Cantigas de Santa Maria Database
Dir. Stephen Parkinson. Oxford: Oxford University.

Corpus de Textos Antigos em português até 1525.
Dir. Cristina Sobral. Lisboa: Universidade de Lisboa - Centro de Linguística.

Scrinium - Traduções Medievais Portuguesas
Dir. Mafalda Frade. Lisboa: Universidade Nova de Lisboa - Centro de Linguística. Sitio temporalmente inactivo.

Os colaboradores da BITAGAP

Queremos manifestar o noso profundo agradecemento aos seguintes colegas que teñen achegado información para a BITAGAP. Ao mesmo tempo respectamos o pedido de anonimato de varios coleccionistas particulares que xenerosamente permitiron a consulta dos seus manuscritos.

Luís Urbano de Oliveira Afonso, José Antonio Alarcón Caballero, Martim de Albuquerque, Margarida Alpalhão, Teresa Amado (†), Ricardo Aniceto, Artur Anselmo, Luís Filipe Barbosa de Araújo, Gemma Avenoza (†), Paulo J. S. Barata, Avelino Bolzón, Gualdino Borrões, Ana Isabel Boullón Agrelo, Esperança Caldeira, César Nardelli Cambraia, Maria Amélia Alvaro de Campos, Pedro Cardim, Ivo Castro, Aníbal Pinto de Castro (†), Isabel Cepeda, Maria José Bigotte Chorão, Isabel Cid, Maria Helena Cruz Coelho, Lívia Cristina Coito, Isabel Correia, Avelino de Jesus da Costa (†), Mário Costa, Jerry Craddock, Marta Louro Cruz, Vivane Cunha, Diogo Ramada Curto, John Dagenais, Isabel Dias, João José Alves Dias, Mário Farelo, João Dionísio, Agostinho Faria, Diogo Pinto Faria, Charles Faulhaber, Ana Maria Fernandes, Cristina Célia Fernandes, Inés Fernández-Ordóñez, Maria do Carmo Jasmins Dias Farinha, Américo Venâncio Machado Filho, Vicente Fino, Diana Fontão, María Jesús Fortes Alén, Mafalda Frade, Helena Garvão, Maria da Conceição Geada, Helder Godinho (†), Rita Costa Gomes, Saul António Gomes, Paloma Gómez Varela, Michelle Hamilton, Kellye Hawkins, Maria de Lurdes Henriques, Silvestre Lacerda, Ana Sofia Laranjinha, Francisco da Cunha Leão, Margarida Leme, Irene da Glória Gonçalves Linda, Maria Luisa López-Vidriero, Jorge Borges de Macedo (†), Ana Machado, Odete Martins, Raquel Oliveira Martins, José de Pina Martins (†), Diana Martins, José Mattoso (†), Ana Sandra Meneses, António Vasco de Mello da Silva César de Menezes, José E. Mindlin (†), Ana Miranda, Gilberto Coralejo Moiteiro, Henrique Monteagudo, Ana Paiva Morais, Rosário Morujão, Carlos Silva Moura, Aires Nascimento, Sílvio de Almeida Toledo Neto, João Nisa, Bernardo Sá Nogueira, Irene Freire Nunes, John O'Neil, Inês Olaia, Marta Páscoa, Stephen Parkinson, Susana Tavares Pedro, Pedro Penteado, Maria Dolores Pereira Oliveira, Miriam Halpern Pereira, Gerardo Pérez Barcala, José Artur Pestana, Sandra Magalhães Pinto, Carlos Pio, Teresa Ponces, Adelaide Proença, Manu Radhakrishnan, Maria Ana Ramos, António Manuel Ribeiro Rebelo, Maria João Toscano Rico, Ana Maria Rodrigues, Mário Filipe da Costa Rodrigues, Nanci Romero, João Ruas, David Saah, Carmen de Santiago Gómez, Gilda Santos, Carla Serôdi, Ana Cristina de Santana Silva, André Silva, José António Silva, Graça Maria Sucena Pinto da Silva, Joseph Snow, António Sousa, Paulo Tremoceiro, Bernardo Vasconcelos e Sousa, Aurelio Vargas Toledo, Ricardo Vasconcelos, Yara Frateschi Vieira, David Wacks, Teresa Álvares Pereira Schönborn Weisentheid.

Finalidade e contido

Para textos en prosa anteriores ao ano 1501, BITAGAP ten en conta todas as obras literarias, ademais dos textos históricos, legais, relixiosos, científicos, médicos etc., excluíndo só os documentos notariais. Ofrécense contidos detallados de todas as coleccións de leis de todo o reino, así como dos textos haxiográficos que se coñecen ata o de agora. Inclúense tamén certos textos en prosa considerados "clásicos" (tales como a Noticia do Torto e o conxunto de crónicas portuguesas de finais do século XV e inicios do XVI, especialmente as de Ruy de Pina, Duarte Galvão, Cristóvão Rodrigues Acenheiro e de Gaspar Correia), que, aínda que non se adecúan exactamente aos principios establecidos para a cronoloxía ou tipo de textos, resultan relevantes para o estudo dos items debidamente rexistrados.

Para a poesía, a data limite fíxase en 1520, seguindo a práctica de Brian Dutton (1982) [BITAGAP bibid 1717]. Isto permite a inclusión, como fontes primarias, de cancioneiros de comezos do século XVI, que conteñen obras compostas durante o período anterior a 1501; por exemplo, o Cancioneiro Geral de Garcia de Resende (1516) e os seus derivados, como o Cancionero Musical da Biblioteca Nacional (c. 1520). Por conseguinte, BITAGAP recolle e individualiza todos os textos da antiga poesía galego-portuguesa (séculos XII-XIV), así como os textos poéticos portugueses e da "Escola Galega" do século XV e de comezos do XVI, tanto profanos como relixiosos.

Tamén se recollen os textos atopados e atribuídos a este período -ben en prosa, ben en verso- que se estiman perdidos, problemáticos ou apócrifos. Todos os testemuños manuscritos dun texto, sexan do período en cuestión ou posteriores, merecen a consideración de fontes primarias. Tamén merecen tal consideración todos os incunables e versións impresas tardías (principalmente, aínda que non de forma exclusiva, ata o século XVIII). A maior parte das impresións críticas e comerciais aparecidas entre os séculos XVIII e XXI están consignadas oportunamente na sección BIBLIOGRAFÍA.

A sección BIBLIOGRAFÍA préstalles particular atención a aqueles items que resultan interesantes no que se refire ás descricións, localización e edicións de manuscritos, así como ás impresións antigas dos textos. A bibliografía que se recolle contén observacións críticas e estudos relacionados tematicamente coa fonte primaria. E, a pesar de que se trata dunha bibliografía bastante completa, non é exhaustiva. Polo momento, BITAGAP non pretende incorporar sistematicamente, por exemplo, o corpus dos materiais críticos compilados por Silvio Pellegrini e por Giovanna Marroni (1981) [BITAGAP bibid 1087], polo que se refire á poesía antiga; ou por Joseph Snow (1977) [BITAGAP bibid 1930], para a poesía mariana e para a poesía profana de Afonso X de León e Castela; ou por Giuliano Macchi (1964) [BITAGAP bibid 1284] e por Teresa Amado (1991) [BITAGAP bibid 2598] para Fernão Lopes; ou por António J. Dias Dinis (1949) [BITAGAP bibid 1257], para Gomes Eanes de Zurara; ou por Isabel Villares Cepeda (1989 [BITAGAP bibid 2309] e 1996 [BITAGAP bibid 5108]), para o eido da prosa medieval en xeral; ou a bibliografía anotada das literaturas portuguesa e galego-portuguesa, publicada anualmente no Boletín Bibliográfico de la Asociación Hispánica de Literatura Medieval (1987-).

Uso xeral da base de datos

Ademais de ofrecer diversas opcións de busca, segundo o explicitado na presentación xeral dos procedementos de uso desta versión WWW de PhiloBiblon, a entrada principal de BITAGAP proporciona o título/incipit, a fonte manuscrita/impresa, o autor ou outras persoas asociadas e a bibliografía. Ao mesmo tempo, ao traballar co Motor de Busca de BITAGAP, os seus usuarios deben escribir no rectángulo apropiado só unha palabra ou as palabras principais do título ou nome, con ou sen os diacríticos, e sen transcribir artigos, preposicións ou a conxunción "e". Cómpre ter en conta, de todos os xeitos, o principio de "normalización" dos títulos dos textos e dos incipit dos versos. Para facer máis doada a busca, normalizáronse, de acordo co equivalente máis axeitado para cada texto, as diversas formas de transcrición da lingua medieval, rexistradas nos textos, adoptando para iso unha forma única do portugués actual ou do galego. Nos incipit dos versos a normalización realizouse sen ter en conta a métrica orixinal ou a rima; por exemplo, sazom/sazon > sazão; rem/ren > rem; coraçom/coraçon/coraçam > coração; perdudo/a > perdido/a; couza(s) > coisa(s) etc. "Mia" e "minha" normalizáronse en "minha", tanto para o portugués como para o galego-portugués, e en "miña" nos textos galegos serodios. A forma orixinal do incipit dun poema específico, tal e como se atopa nas fontes antigas, ofrécese, en calquera caso, no rexistro correspondente.

Sobre o Acordo Ortográfico de 1990 e a BITAGAP

Os datos pesquisábeis na BITAGAP inclúen palabras que sufriron alteracións coa entrada en vigor do Acordo Ortográfico de 1990. Palabras como colecta, acta, Actos, redacção, baptismo fan parte de títulos normalizados ou de metadatos que responden a unha pesquisa feita por palabra-chave. A adopción inmediata do Acordo Ortográfico podería comprometer a eficacia das pesquisas; por iso a BITAGAP non segue, por agora, o AO. Procurará, no futuro, chegar a unha forma de compatibilización da aplicación informática con ambas as dúas ortografías.

Para citar a BITAGAP e os seus datos

Cando use a BITAGAP na súa investigación ou nas súas publicacións, por favor, sinale que usou esta base de datos. O modo máis adecuado de facelo é citar PhiloBiblon e tamén BITAGAP.

PhiloBiblon. Dir. Charles B. Faulhaber. Bancroft Library. University of California, Berkeley, 1997-. Volume 2016, n. 3. Web: https://vm136.lib.berkeley.edu/BANC/philobiblon/index.html. Consultada: [Data]

BITAGAP (Bibliografia de Textos Antigos Galegos e Portugueses). Dir. Arthur L-F. Askins. The Bancroft Library. University of California, Berkeley, 1997-. Web: https://vm136.lib.berkeley.edu/BANC/philobiblon/bitagap_en.html. Consultada: [Data]

Dado que BITAGAP e as outras bibliografías medievais identifican obras, manuscritos, edicións impresas e individuos (autores, tradutores, copistas, impresores, propietarios) específicos, pedimos que os usuarios, nas súas publicacións, citen os números de identificación (IDs) de BITAGAP (texid, cnum, manid, bibid, bioid, etcétera). O uso do bioid, por exemplo, permite distinguir entre João Afonso Telo de Meneses, o primeiro (BITAGAP bioid 4831), carto (BITAGAP bioid 3478) ou sexto (BITAGAP bioid 3782) Conde de Barcelos.

Indícanse a seguir os formatos de cita preferidos:

Para obras: BITAGAP texid 0000

Memorial da Infanta Santa Joana (BITAGAP texid 6287)

Para exemplares específicos dunha obra: BITAGAP cnum 0000

Memorial da Infanta Santa Joana. Madrid: Biblioteca Nacional de España, MSS/2420 (BITAGAP cnum 27530)

Para manuscritos: BITAGAP manid 0000

Madrid. Biblioteca Nacional, MSS/2135 (olim I. 6) (BITAGAP manid5348)

Para impresos existen dúas posibilidades:

O exemplar principal dun impreso cítase así: BITAGAP manid 0000

Diogo de Sousa. Constituições do Bispado do Porto. Porto: Rodrigo Álvares, 1497-01-04. Porto: Biblioteca Pública Municipal, Inc. 83 (BITAGAP manid 1010)

Calquera outro exemplar dun impreso cítase deste modo: BITAGAP copid 0000

Diogo de Sousa. Constituições do Bispado do Porto. Porto: Rodrigo Álvares, 1497-01-04. Vila Viçosa: Biblioteca da Casa de Bragança,45 Adq (BITAGAP copid 1055)

Para individuos: BITAGAP bioid 0000

João Afonso Telo de Meneses, 1. Conde de Barcelos (BITAGAP bioid 4831)

NOTE: Os formatos preferidos para citar as bases de datos propias (PhiloBiblon, BETA, BITAGAP, BITECA) nas súas publicacións aparecen en "SOBRE Philobiblon", na sección "Como se cita" e tamén na sección "Copyright".

Historia do proxecto

O traballo do Proxecto comezou no verán de 1988, por solicitude do Hispanic Seminary of Medieval Studies (Madison, Wisconsin), como un complemento da Bibliografía Española de Textos Antiguos (BETA) e da Bibliografía de Textos Catalans Antics (BITECA). O traballo de colaboración de Arthur L-F. Askins (UC Berkeley), de Harvey L. Sharrer (UC Santa Bárbara), de Martha E. Shaffer (Universidade de San Francisco) e de Aida Fernanda Dias (Universidade de Coimbra) foi subvencionado, en 1992-93, en 2002 e en 2007-2008 por un Research Tools Grant da National Endowment for the Humanities, polo Interdisciplinary Humanities Center (UC Santa Bárbara) e por bolsas de investigación e de viaxe das súas respectivas universidades. Un apoio adicional, no que atinxe ás versións WWW, recibiuse do Portuguese Studies Program (UC Berkeley), do Center for Portuguese Studies (UC Santa Bárbara), do Center for Galician Studies (UC Santa Bárbara) e da The Library (UC, Berkeley), do Center for Galician Studies (UC Santa Bárbara) e da The Library (UC Berkeley). O equipo do proxecto inicial ampliouse no verán de 2008 con dous asociados, Cristina Sobral, da Faculdade de Letras da Universidade de Lisboa, e Pedro Pinto, do Centro de Estudos Históricos da Universidade Nova de Lisboa, na primavera de 2010 con outro asociado, Filipe Alves Moreira, da Faculdade de Letras da Universidade do Porto, e no verán de 2014 con outra asociada, Mariña Arbor Aldea, da Facultade de Filoloxía da Universidade de Santiago de Compostela.

A tarefa inicial dos compiladores centrouse no establecemento dun corpus básico, mediante unha intensa revisión e clarificación da información xa dispoñible nas bibliografías tradicionais nesta área; por exemplo, Barbosa Machado (1741-59) [BITAGAP bibid 1223], Inocêncio Francisco da Silva (1858-1923) [BITAGAP bibid 1034], Fidelino de Figueiredo (1934 [BITAGAP bibid 1040], 1936 [BITAGAP bibid 1561]), Serafim da Silva Neto (1956) [BITAGAP bibid 1063] e Maria Adelaide Valle Cintra (1960) [BITAGAP bibid 1045]. Este corpus sufriu, porén, un enorme desenvolvemento, froito dun perseverante traballo de campo realizado en bibliotecas situadas non só en Portugal e Galicia, senón tamén en diversos puntos de España, en Francia, en Inglaterra, no Brasil e nos Estados Unidos.

BITAGAP concíbese como un proxecto aberto, con versións dispoñibles en formato electrónico sempre que os recursos o permitan. Unha primeira versión, que empregaba dbms DOS, xurdiu en 1993, no CD-ROM ADMYTE, Disco 0, editado por Micronet, Madrid. En 1999 apareceu unha versión actualizada en CD-ROM, aínda con dbms DOS, que foi publicada por The Bancroft Library, University of California, Berkeley. Mentres tanto, en 1997, apareceu a primeira versión en Internet, patrocinada por The Library da University of Californa, Berkeley, que foi reactualizándose, de xeito frecuente, durante os seus once anos de servizo. A base de datos adaptouse en 2008 ao sistema operativo Windows, mentres que a presente versión en Internet, aloxada de novo por The Library da University of California, Berkeley, e que ofrece salientables melloras no que se refire á busca e á recuperación de datos, foi desenvolta e posta a disposición do público en 2011.

Os editores solicitan, moi cordialmente, a contribución dos seus colegas, ben enviado correccións, ben proporcionando novas informacións e suxestións, que poden ser remitidas a Arthur L-F. Askins. Por favor visite "COLABORAR" para máis información.

Agradecementos

As institucións que contribuíron significativamente ao desenvolvemento de BITAGAP, Bibliografía de Textos Antigos Galegos e Portugueses, son:

The Portuguese Studies Program, Universidade de California, Berkeley
The Center for Portuguese Studies, Universidade de California, Santa Barbara
The Center for Galician Studies, Universidade de California, Santa Barbara
The Library, Universidade de California, Berkeley
The Bancroft Library, Universidade de California, Berkeley
The National Endowment for the Humanities, Washington D.C.
Seminary for Medieval Spanish Studies, Universidade de Wisconsin-Madison
DataBase Design & Engineering, Walnut Creek, California

O acceso e o uso de PhiloBiblon son totalmente gratuítos. A reprodución de calquera dos materiais que aquí se ofrecen está suxeita ás restricións que poden consultarse nas seguintes normas de copyright.

O usuario obterá unha óptima calidade de acceso a PhiloBiblon se dispón da última versión de calquera dos navegadores máis frecuentes, especialmente se poden visualizar ben as táboas (render tables) e están equipados coa versión máis actualizada de JavaTM, aínda que os nosos esforzos de programación irán destinados a un servizo xenérico, que permita o acceso á rede a través de calquera ferramenta de navegación.

Calquera comentario, pregunta ou suxestión sobre PhiloBiblon será sempre ben recibido. Con tal propósito, o usuario deberá dirixirse a Charles B. Faulhaber.